Geostrategische spanningen hebben een impact op de wereldeconomie en zetten drie decennia van commerciële en financiële integratie op losse schroeven. Geconfronteerd met een mogelijke regionalisering van de handel en een heroriëntering van de stromen, deelden experts uit de financiële sector, de industrie en de logistiek hun analyses van deze grote economische transformatie tijdens onze Country Risk Conference op 4 februari.
Te midden van een mondiale omgeving die de afgelopen twee jaar bijzonder onstabiel is geworden door de Russische invasie van Oekraïne, de aanval van Hamas op Israël en de escalerende spanningen tussen China en Taiwan, heeft de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis op 20 januari 2025 niet lang geduurd om het huidige geopolitieke kader iets meer te breken. De Coface Risk Conference bracht belangrijke spelers in de economische wereld samen om de impact van deze ontwikkelingen op handel, financiën en wereldwijde logistiek te beoordelen. Hun bijdragen tonen aan dat de globalisering weliswaar is verzwakt, maar dat er geen algemene inkrimping aan de gang is en dat er een complexe her compositie dynamiek aan het werk is.
Een nieuw tijdperk van globalisering
Versterkt door de eerste beslissingen van de regering-Trump, weegt de huidige geopolitieke breukbeweging onmiskenbaar op de activiteit en de configuratie van de wereldhandel. "In het licht van de handelsgegevens waarover we beschikken, kunnen we echter niet spreken van deglobalisering", benadrukte Agatha Kratz, partner bij Rhodium Group, en een mening die werd gedeeld door Ramon Fernandez, CFO van CMA CGM, de op twee na grootste scheepvaartgroep ter wereld. Ondanks de enorme geopolitieke en electorale onzekerheid die 2024 domineerde en de verstoringen in bepaalde strategische transitzones, hebben de handelsstromen het beter gedaan dan weerstand te bieden, in tegenstelling tot de prognoses. "Hoewel 85% van de wereldhandel via oceanen gaat, hebben we bij CMA CGM nog nooit zoveel vracht vervoerd sinds de eerste ambtstermijn van Trump, en de volumes blijven groeien", aldus Ramon Fernandez. In 2024 zal de internationale handel in goederen twee keer zo snel zijn gegroeid (met ongeveer 6%) als de wereldgroei (met ongeveer 3%), na een stagnatie in 2023, voornamelijk als gevolg van voorraad afbouwpraktijken van bedrijven.
In de afgelopen vijf jaar is Europa afhankelijker geworden van de Chinese economie.
Agatha Kratz, Partner, Rhodium Group
In dit verband wees Agatha Kratz erop dat "het gewicht van China in de internationale handel blijft groeien", wat tot uiting komt in "Europa's grotere afhankelijkheid van Chinese invoer dan vijf jaar geleden". Ten tweede heeft de deskundige een dubbele breuk op economisch vlak waargenomen. Het meest zichtbaar is de "desintegratie" die geleidelijk plaatsvindt tussen de VS en China op het gebied van investeringen en handel, wat bijvoorbeeld wordt geïllustreerd door de aanzienlijke daling van het aandeel van de Amerikaanse invoer uit China. De cijfers in de onderstaande grafiek bevestigen dat de daling van de Chinese export naar de VS in contrast staat met de stabiliteit van het Chinese aandeel in de wereldproductie.
Aandeel van China in de wereldwijde industriële productie en invoer uit de VS (%, 2004-2014)
Toelichting: productie gemeten als percentage van de bruto toegevoegde waarde
Bron: US Census Bureau, World Bank, Macrobond, Coface
Data voor de grafiek in .xls bestand
In dit verband wees Agatha Kratz erop dat "het gewicht van China in de internationale handel blijft groeien", wat tot uiting komt in "Europa's grotere afhankelijkheid van Chinese invoer dan vijf jaar geleden". Ten tweede heeft de deskundige een dubbele breuk op economisch vlak waargenomen. Het meest zichtbaar is de "desintegratie" die geleidelijk plaatsvindt tussen de VS en China op het gebied van investeringen en handel, wat bijvoorbeeld wordt geïllustreerd door de aanzienlijke daling van het aandeel van de Amerikaanse invoer uit China. De cijfers in de onderstaande grafiek bevestigen dat de daling van de Chinese export naar de VS in contrast staat met de stabiliteit van het Chinese aandeel in de wereldproductie.
Handelsoorlog: wat zijn de gevolgen?
Hoewel de regering-Trump een paar uur voor de Coface Country Risk Conference een (tijdelijke?) stap terug deed met betrekking tot Mexico en Canada, markeerde het besluit van de VS om nieuwe douanerechten op te leggen aan zijn belangrijkste handelspartners – te beginnen met China – het begin van een nieuwe handelsoorlog, zeven jaar na die van ... Donald Trump. Agatha Kratz waarschuwde dat "de wereldeconomie over het algemeen zal verliezen. Maar ook een paar landen kunnen er baat bij hebben, zoals een paar jaar geleden." Tot nu toe gezien als "assemblagelanden", hebben een aantal zogenaamde "connectorlanden", zoals Mexico en Vietnam, hun waardeketens duurder en complexer zien worden. "De rest van de ASEAN-groep (Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties) is ook gunstig beïnvloed", voegde Agatha Kratz eraan toe. Ramon Fernandez was het eens met deze observatie en merkte op dat "Azië een fenomenaal handelsgebied blijft" en wees op een enorme versnelling van de Chinese export naar de economieën van Zuidoost-Azië en Mexico. "Deze landen exporteren op hun beurt ook meer naar de VS." Van de geavanceerde economieën zijn de VS tegen de trend ingegaan, "door het zeer goed te hebben gedaan op het gebied van groene producten, zoals elektrische batterijen en zonnepanelen, in overeenstemming met de prioriteiten van de regering-Biden", voegde Agatha Kratz eraan toe.
De dollar blijft een ongeëvenaarde munteenheid.
Anne-Christine Champion, Co-Head van Global Banking and Investor Solutions, Société Générale
Naast de gevolgen voor de inflatie, de groei van de wereldhandel en de reorganisatie van bepaalde toeleveringsketens, kan met name het Amerikaanse offensief tegen China ook domino-effecten hebben. Geconfronteerd met een trage binnenlandse consumptie zal China geen andere keuze hebben dan nieuwe afzetmarkten voor zijn export te vinden, die door hogere tarieven niet naar de VS zullen worden gekanaliseerd. Tegen deze achtergrond verwachten experts dat sommige van deze goederen zullen worden omgeleid naar ASEAN-landen, landen in het Zuiden en de Europese Unie. Het vooruitzicht zal waarschijnlijk de betrekkingen tussen het Oude Continent en China verzuren. Agatha Kratz waarschuwde dat "om te voorkomen dat deze stijging van de export de Europese industrie nog verder vernietigt, de Commissie waarschijnlijk gedwongen zal worden handels beschermende maatregelen in te voeren". Maar sommige fabrikanten gaan deze dreiging niet uit de weg. "In onze sector keukenapparatuur zijn Chinese producten al sterk aanwezig in Europa, dus het risico van een toestroom van invoer uit China moet in perspectief worden geplaatst", aldus Thierry de La Tour d'Artaise, voorzitter van Groupe SEB, die gelooft dat innovatie de beste redding maatregel is voor bedrijven in geavanceerde economieën.
We hebben nog nooir zoveel vracht gevoerd.
Ramon Fernandez, Group Chief Financial Officer, CMA CGM
Contrasterende trends op het gebied van regelgeving
De Europese Unie werd al geconfronteerd met het fenomeen van ontkoppeling van de regelgeving met het VK na de Brexit. Het loopt nu een soortgelijke dreiging ten opzichte van de VS. Het risico geldt in de eerste plaats voor de financiële sector, waar Donald Trump grootschalige deregulering heeft gezworen. "Dit vormt een probleem voor de Europese banken en, meer in het algemeen, voor de Europese economie, aangezien Europese bedrijven 70% van hun financiering op de bankmarkt halen, terwijl hun Amerikaanse tegenhangers 80% op de obligatiemarkten halen", aldus Anne-Christine Champion. Dit dreigende concurrentienadeel lijkt des te problematischer omdat de Europese economische spelers al onderworpen zijn aan beperkingen die niet aan hun concurrenten worden opgelegd, bijvoorbeeld op het gebied van milieu. "In Europa hebben we het 'ETS' en meerdere verordeningen die verschillende vormen aannemen. Ook al maken ze deel uit van een deugdzame aanpak, we concurreren met een wereld waar deze regels niet bestaan", aldus Ramon Fernandez. Thierry de La Tour d'Artaise roept de Europese en Franse autoriteiten op tot rede. "Ik ben minder bang voor AI (kunstmatige intelligentie) dan voor een CI (Chinese invasie) of voor NI (normatieve inflatie). En wij in Europa gaan sterven aan normatieve inflatie."
Om meer te weten te komen over de wereldhandel, download onze volledige studie.
Bekijk ook de herhaling van de ronde tafel van het 29e Country Risk 2025 Symposium -> https://youtu.be/eJkZ5f-VhYw?si=L7X2YkAZv2f-53jj
