De escalerende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China heeft een kritiek punt bereikt en dreigt de wereldhandel ernstig te verstoren. Wederzijdse tarieven van meer dan 100% maken de handel tussen de twee economische reuzen onbetaalbaar. Het risico op een recessie, zowel voor de Amerikaanse economie als voor de wereldeconomie, is aanzienlijk toegenomen.
Een ongekende handelsoorlog
De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China heeft ongekende proporties bereikt. Nadat president Donald Trump op 2 april wijdverbreide tarieven aankondigde, nam China wraak met soortgelijke maatregelen. Binnen een week hadden beide landen extra tarieven van 125% opgelegd op elkaars import. De getroffen producten zijn onder meer in China vervaardigde goederen zoals kleding en speelgoed, maar ook Amerikaanse export zoals landbouwproducten en hightechapparatuur.
Tarieven in het hart van het beleid van Donald Trump
Donald Trump heeft altijd volgehouden dat de korte termijnkosten van tarieven erg laag zijn in vergelijking met de lange termijnvoordelen. Hij ziet ze als een middel om belastingverlagingen te financieren, het handelstekort van de VS terug te dringen en buitenlands kapitaal aan te trekken om de productie te verplaatsen. Het verbreken van de handelsbetrekkingen met een economie met een overschot als China is volledig in lijn met deze strategie. Het risico van een ineenstorting van de handel tussen de VS en de rest van de wereld is geen zorg voor Donald Trump, die gelooft dat de wereldhandel alleen bestaat om de VS ten goede te komen.
De Verenigde Staten lopen het risico van een recessie
Ondanks de vooruitgang op het gebied van ontkoppeling blijft de handel tussen de Verenigde Staten en China een centrale pijler van de wereldeconomie. Een ineenstorting van de invoer als gevolg van tarieven zou leiden tot een dramatische stijging van de prijzen van gefabriceerde goederen of bepaalde geïmporteerde producten volledig onrendabel maken, waardoor ze van de Amerikaanse markt zouden verdwijnen. Verstoringen van de toeleveringsketens kunnen gevolgen hebben voor belangrijke sectoren zoals de auto-industrie, de chemie en de elektronica. De inflatie zou tegen het einde van het jaar 4% kunnen bereiken en de werkloosheid zou kunnen oplopen tot 5-6%, waardoor de economie in een recessie terechtkomt.
Worst-case scenario: vertrouwenscrisis, kapitaalvlucht en ineenstorting van de Amerikaanse dollar
Een ernstiger scenario zou een verlies van vertrouwen in het Amerikaanse bestuur zijn, wat zou kunnen leiden tot een aanhoudende kapitaalvlucht en een betalingsbalanscrisis. De laatste indicatoren wijzen in deze richting en maken dit scenario steeds waarschijnlijker. Sinds 2 april is de Amerikaanse dollar gedaald van 0,93 naar 0,88 ten opzichte van de euro en is de rente op staatsobligaties met 50 basispunten gestegen. Sinds het begin van het jaar heeft de S&P 500 7,6% van zijn waarde verloren. Dit zijn allemaal tekenen dat het kapitaal het land uit is gestroomd.
Ondersteuning van de binnenlandse markt als reactie van China op tariefonzekerheden
Voor China zou de tariefschok gedeeltelijk kunnen worden gecompenseerd door binnenlandse stimuleringsmaatregelen. De binnenlandse verkoop is nog steeds goed voor 81% van de omzet van industriële bedrijven, terwijl de directe export naar de Verenigde Staten slechts 2,7% uitmaakt. De binnenlandse markt blijft daarom een cruciale pijler, en de Chinese regering zou (tijdens de volgende vergadering van het Politbureau eind april) de subsidies en steunmaatregelen voor getroffen kmo's en exporteurs kunnen opvoeren. Aanhoudende externe onzekerheden kunnen het effect van deze maatregelen echter verzwakken, aangezien bedrijven en consumenten voorzichtig blijven met investeren en lenen, zelfs tegen lagere kosten.
Voor zakenpartners is een noodzakelijke herziening van het commercieel beleid
De escalatie van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China zou de partners van beide economieën kunnen dwingen hun handelsstrategieën te herzien en te kiezen tussen het beschermen van hun binnenlandse industrieën of zich afstemmen op het Amerikaanse beleid om te profiteren van lagere tarieven. Deze laatste optie zou onvermijdelijk leiden tot een vermindering van de herrouteringsactiviteiten (bijvoorbeeld via de ASEAN) die gericht zijn op het omzeilen van tarieven. Om deze situatie tegen te gaan, zou Peking kunnen proberen zijn betrekkingen te herstellen met exportgerichte economieën die meer geneigd zijn het multilateralisme te verdedigen (Japan, Zuidoost-Azië en Europa). Hoewel deze strategie plausibel lijkt gezien de onzekerheden rond het Amerikaanse tariefbeleid, moet China misschien eerst de vrees van zijn handelspartners voor Chinese dumping wegnemen, mogelijk door zichzelf exportquota of minimumprijzen op te leggen.
